Sterylizacja parowa

Sterylizacja parowa

Przeprowadzanie badań laboratoryjnych, zwłaszcza tych dotyczących występowania mikroorganizmów, wymaga zachowania szczególnie surowych warunków septycznych. Przedostanie się do próbki szczepów innych niż badane, może zafałszować wynik i uniemożliwi osiągnięcie postawionego celu. Ponadto w medycynie – w szpitalach czy przychodniach – drobnoustroje stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta, przyczyniając się między innymi do powstawania zakażeń.

Powyższe powody wskazują jednoznacznie, jak ważna podczas badań laboratoryjnych jest czystość biologiczna. Dlatego też każde kolejne zadanie zawsze powinna poprzedzać sterylizacja, której sposób i cele określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.

Wyróżnia się kilka jej metod:

• sterylizacja gazowa (ozon, formaldehyd, tlenek etylu),

• sterylizacja promieniowaniem (mikrofalowym, UV, jonizującym),

• sterylizacja plazmowa,

• sterylizacja wysokotemperaturowa.

Tę ostatnią dzieli się też zależnie od zastosowanego czynnika: na sterylizację parową i suchą (gorącym powietrzem).

Jak przebiega sterylizacja parowa?

Sterylizacja parowa jest przeprowadzana w specjalnych urządzeniach – sterylizatorach. Jej głównymi zaletami są niski koszt i ogólna dostępność. Jej celem, podobnie jak innych rodzajów wyjaławiania, jest zniszczenie wszystkich czynników chorobotwórczych oraz ich form przetrwalnikowych. Spośród wszystkich dostępnych metod sterylizowanie parą pod wysokim ciśnieniem jest wysoce skuteczne i znacznie bardziej biobójcze niż zastosowanie metody suchej. Proces ten przebiega trzyetapowo:

• faza wstępna obejmuje zastąpienie powietrza w komorze przez naprzemienne wytwarzanie próżni i wypełnianie jej parą. Na tym etapie następuje podgrzanie materiału sterylizowanego;

• faza właściwa, w której następuje sterylizacja, polega na utrzymaniu zadanej temperatury i ciśnienia w określonym czasie;

• faza końcowa polega na obniżeniu ciśnienia, wytworzeniu próżni i usunięciu pary z komory. Na tym etapie następuje też schłodzenie i wysuszenie wsadu.

Sterylizacja parowa – parametry

Wyeliminowanie mikroorganizmów i ich przetrwalników wymaga czasu i odpowiednio agresywnego oddziaływania, którymi powinna charakteryzować się sterylizacja parowa. Parametry tego procesu muszą być precyzyjnie zaprogramowane i utrzymane, tylko wówczas bowiem będzie on skuteczny. Podstawowe zalecenie dotyczące sterylizacji parowej to wykorzystanie zależności temperatury pary wodnej i ciśnienia. W praktyce oznacza to, że im wyższa jest temperatura pary, tym niższe może być ciśnienie. Zależność ta dotyczy również czasu przeprowadzania sterylizacji parowej.

Standardowe kombinacje tych czynników to:

• temp. 134 (+3)°C, zakres ciśnienia 208.17 ÷ 228.91, czas 3 min;

• temp. 121 (+3)°C, zakres ciśnienia 310.69 ÷ 339.43, czas 15 min.

O skuteczności sterylizacji parowej decyduje też kilka innych czynników takich jak stopień nasycenia pary czy jej czystość – uzależniona między innymi od jakości wody.

Kontrola efektów sterylizacji parowej

Zachowanie parametrów sterylizacji parowej powinno zagwarantować całkowite wyjałowienie przedmiotów. Niestety bakterii nie można zobaczyć gołym okiem, dlatego wszędzie tam, gdzie biologiczna czystość jest bezwzględnie konieczna, przeprowadza się niezależne testy kontrolne.

Za podstawę procesów kontrolnych zwykle przyjmuje się czujniki sterylizatora, które dostarczają informacji, kontrolują i rejestrują parametry ciśnienia i temperatury pary wodnej. Urządzenia te zwykle są też wyposażone w autodiagnostykę oraz testy szczelności.

Jeśli chodzi o niezależne testy sterylizacji parowej, w ofercie firmy Argenta znajduje się wiele preparatów biologicznych, przeznaczonych do wykrywania ewentualnych pozostałości mikroorganizmów. W asortymencie można znaleźć mini ampułki i paski ze sporami termofilnej bakterii Geobacillusstearothermophilus, wskaźniki biologiczne szybkiego odczytu (IBI) do monitorowania procesów parowych, testy fiołkowe i wiele innych produktów.