Pożywki

Pożywki mikrobiologiczne

Prowadzenie badań mikrobiologicznych nad różnymi organizmami wymaga dużej ilości materiału badawczego. W przypadku drobnoustrojów takich jak bakterie, wirusy czy grzyby możliwe jest jego wyhodowanie w laboratorium. Dzięki temu uzyskuje się czysty materiał genetyczny — niezbędny np. do śledzenia przebiegu mutacji, mechanizmów rozmnażania czy poszukiwania skutecznego leku.

Wyhodowanie odpowiedniej ilości osobników w kolonii wymaga czasu, który w laboratoriach badawczych bywa bezcenny. Wynika to z faktu, że zazwyczaj poszukiwanie odpowiedzi na konkretne pytanie wymaga wykonania setek, a nawet tysięcy nieudanych prób. Im szybciej one przebiegają, tym szybciej można też uzyskać konkretny efekt. Dlatego do przyspieszania hodowli kolonii stosuje się pożywki mikrobiologiczne.

Czym jest podłoże mikrobiologiczne?

Podobnie jak każdy żywy organizm, również bakterie i wirusy do rozwoju i namnażania się potrzebują pożywienia. W warunkach laboratoryjnych nie wystarczy jednak zaaplikowanie im odpowiednich substancji odżywczych. Trzeba też stworzyć optymalne warunki, w których kolonia będzie się rozwijać najintensywniej. Prostym porównaniem jest narastanie pleśni na starym chlebie. Sucha kromka nie pokryje się nią przez wiele miesięcy, jednak umieszczona w wilgotnym, ciemnym i ciepłym miejscu już po kilku dniach porośnie grzybem.

W codziennym świecie chleb jest rodzajem pożywki mikrobiologicznej. W warunkach laboratoryjnych tworzy się specjalne mieszaniny związków chemicznych, które są lubiane przez mikroorganizmy i wykorzystywane do rozwoju.

Pożywki bakteryjne – rodzaje

Pierwszej pożywki bakterii (rosołu) w historii użył sam Ludwik Pasteur, który dokonał przełomu w dziedzinie mikrobiologii – między innymi wynalezieniem szczepionki przeciwko wściekliźnie. Jego następcą był Robert Koch – prowadzący intensywne badania nad prątkami gruźlicy. To on jako pierwszy zastosował agar do zestalania pożywek. Obecnie nie tylko pożywki bakteryjne powstają w specjalistycznych zakładach produkcyjnych, ale też są dostępne w wielu wariantach.

Zależnie od składu i przeznaczenia podłoże mikrobiologiczne może przyjmować różne formy. W laboratoriach są stosowane:

• pożywki mikrobiologiczne minimalne – złożone ze składników niezbędnych do utrzymania hodowli i zaspokojenia podstawowych potrzeb mikroorganizmu;

• pożywki proste – takie jak żelatyna, agar czy pepton, na których można hodować wyłącznie niewymagające i ekspansywne mikroby;

• pożywki bakteryjne wzbogacone – zawierają składniki takie jak witaminy, glukoza, krew barania, które tworzą bogatsze środowisko i przyspieszają rozwój kolonii;

• pożywki selekcyjne (wybiórczo-namnażające) – ich skład jest przystosowany do stymulowania wzrostu kolonii tylko niektórych bakterii, podczas gdy inne są hamowane. Przykładem jest selektywna pożywka Müllera-Kauffmana (KKTTn), zawierająca tiosiarczan sodu i jodek potasu, które w procesie reakcji chemicznej tworzą tetrationian sodu. Związek ten hamuje wzrost pałeczek grupy coli. Podłoże mikrobiologiczne tego typu wykorzystuje się przy hodowli pałeczek Salmonella sp.;

• pożywki izolacyjne (wybiórczo-różnicujące) – umożliwiają hodowlę kolonii mikroorganizmów z wykorzystaniem ich charakterystycznych reakcji metabolicznych takich jak np. katalizowanie określonego enzymu. Przykładem jest pożywka bakterii (Chapmana) Staphylococcus aureus, Staphylococcus saprophyticus czy Staphylococcus epidermidis, które rozwijają się w środowisku bogatym w chlorek sodu, podczas gdy inne bakterie w nim giną. Pomiędzy poszczególnymi szczepami istnieją różnice, dlatego niekiedy niezbędne jest też przeprowadzenie testu na koagulację, który pozwoli te szczepy odróżnić.

Podłoże mikrobiologiczne do hodowli grzybów

W warunkach laboratoryjnych prowadzi się nie tylko hodowle bakterii i wirusów. Równie często jest konieczne wyhodowanie kolonii grzybów. Ich przykładem jest pleśń, która posłużyła Pasteurowi do stworzenia szczepionki z penicyliny. Grzyby mają nieco inne wymagania pokarmowe niż większość bakterii, dlatego wymagają też odpowiednio dostosowanej pożywki. Jedną z częściej stosowanych jest podłoże Sabourauda. Składnikami pożywki są:

• woda destylowana;

• agar;

• glukoza, pepton (czynniki wzrostu);

• antybiotyki – streptomycyna, chloramfenikol lub penicylina, które ograniczają rozwój bakterii w hodowli.

Aby hodowla była skuteczna, przed jej założeniem podłoże Sabourauda powinno zostać wyjałowione w autoklawie. Wskazane jest też prowadzenie dwóch hodowli w temperaturach 25°C i 37°C.

Pożywki mikrobiologiczne w ofercie Argenta

Prowadzenie hodowli bakterii, wirusów czy grzybów w warunkach laboratoryjnych jest jednym z częściej wykonywanych zadań badawczych. Jednocześnie niezwykłe bogactwo i rozmaitość mikroorganizmów sprawiają, że stworzenie optymalnych warunków do hodowli nie jest łatwe. Dlatego w ofercie Argenta znalazły się liczne gotowe vpożywki bakteryjne oraz przeznaczone do hodowli grzybów, takie jak podłoże Sabourauda. W ofercie znajdują się pożywki gotowe, sypkie i płynne, dostępne w płytkach, syropie, proszku i wiele innych. W asortymencie mamy ponad 1 600 różnych preparatów.