Aktualności

Panel nerkowy – badanie stanu nerek w laboratorium

Nerki to oczyszczalnia organizmu. Są one odpowiedzialne z usuwanie toksyn z krwi, a oprócz tego pomagają regulować jej ciśnienie. Pacjenci laboratoriów badają je również profilaktycznie, gdyż choroby nerek mogą umknąć uwadze – zdarza się, że rozwijają się bezobjawowo. Także lekarze zlecają specjalistyczną diagnostykę, aby sprawdzić, jak funkcjonuje ten narząd. Służy do tego zestaw kompleksowych badań, czyli profil nerkowy.

Profil nerkowy – kompleksowa diagnostyka nerek

Ten zestaw badań na nerki pozwala ocenić, czy narząd ten prawidłowo spełnia wszystkie swoje funkcje oraz, czy doszło do zakażenia układu moczowego. Badania te przeprowadza się, analizując zarówno próbkę krwi, jak i moczu pacjenta. Lekarz, porównując wyniki, czyli wszystkie badane wskaźniki, może postawić trafną diagnozę i możliwie najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. Specjaliści kierują swoich pacjentów na wykonanie pakietu nerkowego także już w czasie trwającej lekoterapii, by sprawdzić jej skuteczność i efekty.

Pakiet nerkowy – jakim badaniom poddaje się w jego ramach pacjentów?

W zależności od materiałów diagnostycznych dostępnych w laboratorium i zaleceń lekarskich można sprawdzić różne wskaźniki pracy nerek. By ocenić ich funkcje filtracyjne i zdolność wydalania przez nie produktów przemiany materii, pobiera się próbkę krwi, by ocenić, ile znajduje się w niej:

• kreatyniny – jest to produkt uboczny przemian metabolicznych zachodzących w mięśniach szkieletowych. Kreatynina jest wydalana przez nerki. Jeżeli narząd ten nie pracuje prawidłowo, to w surowicy krwi będzie znajdowała się zbyt duża ilość tego związku organicznego. Wynik badania pozwala określić, ile kreatyniny jest wydalane z organizmu człowieka w ciągu 24 godzin. Norma dla kobiet to od 800 do 1350 mg/dobę, a dla mężczyzn – od 1100 do 2000 mg/dobę;
• elektrolitów – panel nerkowy obejmuje badanie ilości sodu i potasu we krwi. Oba te pierwiastki chronią organizm przed odwodnieniem oraz odpowiadają za przewodzenie impulsów elektrycznych. Jeżeli wynik badania jest poza normą, oznacza to dysfunkcję nerek, a niekiedy też ich niewydolność oraz choroby serca i nadciśnienie tętnicze. Za prawidłowe stężenie potasu uważa się takie w przedziale od 3,5 do 5 mmol/l, a sodu – od 135 do 145 mmol/l;
• mocznika – to produkt końcowy procesu przemiany białek w organizmie. Jest on wydalany przez nerki. Jego zbyt wysoki poziom w surowicy może oznaczać ostrą, przewlekłą, a także pozanerkową niewydolność nerek, a samo badanie pozwala też ocenić funkcje wydalnicze tego narządu. Za prawidłowe stężenie mocznika we krwi przyjmuje się te w granicach od 15 do 40 mg/dl;
• kwasu moczowego – powstaje na skutek rozpadu zasad purynowych, a jego prawidłowe stężenie w surowicy wynosi od 3 do 7 mg/dl. Jego zbyt wysoki poziom we krwi występuje u osób, które spożywają duże ilości białka (pochodzenia roślinnego i zwierzęcego). Jednak taki wynik może sugerować również niewydolność nerek, kamicę nerkową i dnę moczanową. Natomiast wynik poniżej normy może być objawem zespołu niewłaściwego uwalniania wazopresyny (zespołu Schwartza-Barttera). 
• białka całkowitego – prawidłowe stężenie białka całkowitego we krwi wynosi od 60 do 80 g/l. Jeżeli wynik badania wskazuje, że jest go zbyt mało, może to świadczyć o kłębuszkowym zapaleniu nerek i zespole nerczycowym.

Próby nerkowe – badania moczu

Panel nerkowy to kompleksowe badanie nerek obejmujące również analizę próbki moczu. W jego ramach wykonuje się:

• badanie ogólne moczu – umożliwia ono ocenę fizycznych cech moczu, czyli jego przejrzystości, koloru, ciężaru właściwego i pH. Pozwala też określić, czy i w jakiej ilości w badanej próbce występują leukocyty, erytrocyty, bilirubina, urobilinogen, glukoza, ketony, białka i azotyny. Nieprawidłowe wyniki badania ogólnego moczu mogą świadczyć o zakażeniu, infekcji i stanie zapalnym układu moczowego, a także o kamicy nerkowej, zespole nerczycowym oraz o skazie krwotocznej. Natomiast obecność w próbce glukozy, bilirubiny, ketonów i urobilinogenu skłania do dalszej diagnostyki kierunku chorób wątroby i cukrzycy;
• oznaczenie ilości kreatyniny w moczu – w profilu nerkowym może znajdować się również analiza jej stężenia zarówno w próbce krwi, jak i w moczu;
• oznaczenie wskaźnika ACR (albumina/kreatynina), oceniającego funkcję filtracyjną nerek.

Których pacjentów lekarze kierują na profil nerkowy?

Takie badania to dokładna, szczegółowa diagnostyka. Pakiet nerkowy w laboratorium wykonuje się u pacjentów, u których wystąpiły objawy nieprawidłowej pracy nerek. Lekarze kierują na nie tych, u których pojawił się m.in. ból w dolnej części pleców, gorączka, ogólne osłabienie, wymioty, zmiana zabarwienia moczu i zwiększone parcie na pęcherz. Nefrolodzy zalecają przeprowadzenie takich kompleksowych badań, by określić stan zdrowia osób dializowanych, leczonych farmakologicznie i po przeszczepach nerek.

Profil nerkowy – cena

To badanie, które może być zlecone przez lekarza przyjmującego pacjentów w ramach umowy z NFZ. Wtedy jest ono darmowe dla osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym (o ile mają one odpowiednie skierowanie). Jednak badanie to wykonywane prywatnie nie należy do najdroższych, dlatego ci, którzy podejrzewają u siebie problemy z nerkami, zgłaszają się na nie bez wcześniejszej wizyty u lekarza. Profil nerkowy to wydatek rzędu od ok. 50 do 75 zł dla pacjenta.

Profil nerkowy – o czym lekarz lub laboratorium powinno poinformować pacjenta?

Aby jego wynik badania był wiarygodny, zaleca się przeprowadzać je na czczo. Jeśli będzie ono wykonywane rano, to pacjent poprzedniego dnia ostatni posiłek powinien zjeść najpóźniej ok. 19:00. Dobę przed pobraniem próbki moczu odradza się także odbywania stosunków płciowych. Do wykonania kompleksowych badań nerek będzie potrzebny jałowy jednorazowy pojemnik. To w nim powinna znaleźć się próbka „środkowego strumienia” moczu. Musi ona zostać jak najszybciej dostarczona do laboratorium diagnostycznego. To tam pobierana jest też krew do badań. 

Profil nerkowy to szybkie i łatwe badanie. Jednak jest ono nieocenioną pomocą diagnostyczną, która pozwala potwierdzić lub wykluczyć choroby nerek, a także innych narządów – np. wątroby.