Aktualności

Panel elektrolitów – dlaczego pacjenci szukają takich usług w laboratoriach?

Panel elektrolitowy wykonują w laboratoriach diagnostycznych zdrowe osoby w ramach profilaktyki oraz pacjenci, którym zalecił to lekarz. Warto, aby w punkcie pobrań zawsze znajdowały się odpowiednie odczynniki umożliwiające wykonanie tego istotnego – z punktu diagnostyki wielu chorób – badania. Dowiedz się, czego chcą dowiedzieć się pacjenci, którzy zgłaszają się na panele elektrolitowe i co kieruje tymi osobami.

Panel elektrolitów – diagnostyka często wybierana przez pacjentów

Panel elektrolitów – inaczej jonogram – to badanie polegające na określeniu zawartości określonych pierwiastków w płynach tkankowych. Występują one w postaci kationów, czyli jonów dodatnich, oraz anionów – jonów ujemnych. Pacjenci zgłaszający się do laboratorium chcą dowiedzieć się, ile w ich organizmie znajduje się m.in. sodu (Na+), potasu (K+), chlorków (Cl-), wapnia (Ca2+), żelaza (Fe2+), magnezu (Ca2+) i fosforanów (PO43-). Ich odpowiednia ilość zapewnia równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową. Natomiast nieprawidłowe wyniki badania panelu elektrolitów mogą być podstawą do zdiagnozowania choroby przez lekarza.

Jak szeroki panel elektrolitów można zaproponować pacjentom, mając do dyspozycji kompletny zestaw odczynników?

Pacjenci przychodzący do laboratorium diagnostyki analitycznej nie chcą tracić czasu. Nawet ci, którzy zgłaszają się na badania prywatnie i płacą za nie z własnej kieszeni, wolą wydać więcej i otrzymać wyniki z oznaczeniem stężenia wielu elektrolitów. Z tego powodu im większa liczba odczynników do wykonania panelu elektrolitów znajdzie się w laboratorium, tym lepiej – więcej pacjentów będzie mogło i chciało skorzystać z jego oferty.

Chlorki – badanie krwi i moczu

Lekarze zwracają ogromną uwagę na parametry tych elektrolitów w wynikach badań pacjentów, którzy już wykonali jonogram. Chlorki podwyższone i znajdujące się w organizmie w zbyt małej ilości mogą być przyczyną uporczywych dolegliwości i problemów ze zdrowiem. Pomagają one utrzymywać równowagę wodno-elektrolitową, biorą udział w przewodnictwie nerwowym oraz metabolizmie i skurczach mięśni, a także wspomagają regulację ciśnienia krwi oraz temperatury ciała.

Wyniki diagnostyki dotyczące tych elektrolitów odczytuje się, biorąc pod uwagę materiał, w którym badano chlorki. Normy ich ilości wynoszą:

• we krwi od 98 do 106 mEq/l (co stanowi równowartość 98-106 mmol/l);
• w moczu od 110 do 250 mEq/24 godziny u dorosłych, od 15 do 40 mEq/24 godziny u dzieci oraz od 2 do 10 mEq/24 godziny u niemowląt.

Chlorki we krwi a nieprawidłowe wyniki badań – co należy zalecić pacjentowi?

Zarówno podwyższone chlorki we krwi i moczu, jak i ich zbyt mała ilość powinny zwrócić uwagę pacjenta. Powinien on otrzymać od laboratorium czytelną informację, że jego wyniki wymagają konsultacji z lekarzem. Jest to konieczne, gdyż podwyższone chlorki we krwi mogą świadczyć o:

• zespole Cushinga, 
• hipernatremii,
• kwasicy metabolicznej, 
• zasadowicy oddechowej, 
• odwodnieniu hipertonicznym,
• chorobach nerek.

Jeżeli badanie wykaże, że chlorki w surowicy są poniżej normy, może to sugerować:

• zasadowicę metaboliczną,
• kwasicę oddechową,
• chorobę Addisona.

Natomiast oznaczenie stężenia chlorków w moczu pozwala lekarzowi stwierdzić zbyt wysoki poziom hormonów, takich jak kortyzol lub aldosteron. Gdy w próbce jest ich zbyt mało, wskazuje to na odwodnienie, którego przyczyną mogą być przedłużające się wymioty i biegunka.

Jak obniżyć chlorki we krwi?

O tym może zadecydować jedynie lekarz.Bierze on pod uwagę nie tylko ich ilość w organizmie, ale ocenia również stężenie w próbce innych jonów pierwiastków. Z tego powodu tak ważne jest, aby w laboratorium diagnostycznym można były wykonać kompletny, szeroki panel elektrolitów. Stan zdrowia pacjenta rozpatruje się zawsze całościowo – uwzględniając również ilość m.in. sodu czy potasu we krwi oraz biorąc pod uwagę opisywane przez niego dolegliwości.

Panel elektrolitów – oznaczenie sodu

Lekarz zaleca pacjentowi wizytę w punkcie pobrań i oznaczenie stężenia sodu, kiedy podejrzewa u niego zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. To łatwe badanie diagnostyczne jest regularnie wykonywane także:

• w zespołach obrzękowych;
• u pacjentów cierpiących na niewydolność nerek i serca;
• u osób z marskością wątroby;
• u chorych z niedoczynnością tarczycy;
• u pacjentów z podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi;
• w przypadku chorób, których jednymi z objawów są hiperwentylacje;
• u pacjentów, u których obserwuje się nieprawidłowości w obrębie związków mineralnych odpowiedzialnych za budowę kości.

Nawet w tym przypadku oznaczenie wyłącznie sodu zwykle jest niewystarczające. Lekarz najlepiej zdiagnozuje stan zdrowia danej osoby, mając przed sobą kompletny jonogram. Z tego powodu pacjenci wybierają zwykle kompleksową opcję i chcą wykonać u siebie pełen pakiet elektrolitowy.

Panel elektrolitów – stężenie jakich jeszcze jonów jest często oznaczane we krwi pacjentów?

Podstawowym pierwiastkiem, którego stężenie powinno znaleźć w jonogramie, jest również potas. Wynik z laboratorium, który świadczy o jego nadmiarze, pomaga zdiagnozować lekarzowi choroby nerek i zaburzenia akcji serca. Jego zbyt niskie stężenie również grozi nieprawidłową pracą mięśnia sercowego.

Wykonując panel elektrolitów, oznacza się także stężenie magnezu w surowicy krwi. Lekarz, który na podstawie wyników zauważy, że jego ilość w organizmie jest nieprawidłowa, ma szanse zdiagnozować lub zalecić dalsze badania w kierunku zaburzeń nerwowo-mięśniowych, rytmu serca i niewydolności nerek.

Kto najczęściej wykonuje panel elektrolitów?

Na badania zgłaszają się często pacjenci, którzy wcześniej nie kontaktowali się z lekarzem. Tej łatwej i szybkiej diagnostyce laboratoryjnej poddają się o osoby po przedłużających się biegunkach lub po długotrwałym, intensywnym wysiłku fizycznym (np. po serii treningów przygotowujących do zawodów). Bywa, że wykonanie jonogramu interesuje także tych, których niepokoją określone dolegliwości:

• zaburzenia równowagi,
• osłabienie,
• zawroty głowy,
• obrzęki kończyn,
• senność,
• zaburzenia koncentracji,
• bóle i skurcze mięśni.

Najlepiej, aby pacjent zgłaszający się do punktu pobrań, mógł wybrać dla siebie panel elektrolitowy o jak najszerszym zakresie. Udając się z wynikami tego badania do swojego lekarza, będzie mieć szansę na szybsze wdrożenie leczenia, co może przełożyć się na polepszenie stanu jego zdrowia w krótszym czasie.

Wykonanie panelu elektrolitów – o czym poinformować pacjenta przed wykonaniem badania?

Pamiętaj, że pacjent, który zgłosi się do laboratorium, powinien wiedzieć, jak przygotować się do badania, aby móc wykonać u niego panel elektrolitowy. Dzięki temu jego wyniki będą wiarygodne, a ewentualne leczenie wdrożone następnie przez lekarza –skuteczne.

Pacjenta należy poinformować, że:

• jonogram najlepiej wykonać w godzinach porannych i na czczo – minimum 8 godzin po ostatnim posiłku;
• 3 dni przed badaniem zaleca się rezygnację z palenia papierosów i picia alkoholu. W tym czasie odradza się także wykonywania intensywnych ćwiczeń fizycznych, gdyż mogłoby to spowodować zafałszowanie wyników;
• przed samym badaniem można napić się niewielkiej ilości wody, co pomoże rozrzedzić krew, by łatwiej było ją pobrać.

Wykonanie panelu elektrolitowego to łatwe i szybkie badanie, które może wiele powiedzieć o stanie zdrowia pacjenta. By jonogram był kompletny i maksymalnie szeroki, warto, aby laboratorium dysponowało wszystkimi niezbędnymi odczynnikami do analizy krwi pod kątem stężenia jonów.