2022
Obraz kliniczny psów w przypadku zatrucia czekoladą
Weterynaria
Czekolada zawiera dwie metyloksantyny: teobrominę i kofeinę. Ilość metyloksantyn jest uzależniona od rodzaju czekolady: produkty o wysokiej zawartości kakao np. czekolada używana w cukiernictwie lub czekolada gorzka zawiera znacznie wyższe stężenia metyloksantyny niż czekolada mleczna.
Przydatne w ustaleniu ilości metyloksantyn są m.in. specjalne kalkulatory, które pomagają określić realną zawartość teobrominy i kofeiny w czekoladzie spożytej przez zwierzę. Kofeina osiąga maksymalne stężenie w surowicy w ciągu 30 do 60 minut, natomiast teobromina w ciągu 2 godzin od spożycia doustnego.
Co więcej kofeina jest częściowo metabolizowana do teobrominy, a jej maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest po 6 do 8 godzinach. Stężenie teobrominy jest wyższe w czekoladzie w porównaniu z kofeiną, ale efekty kliniczne obu metyloksantyn są bardzo podobne. Teobromina wykazuje najsilniejsze działanie toksyczne. Dodatkowo stosunek 5:1 teobrominy do kofeiny uważany jest za ważny z punktu widzenia znacznego wzrostu toksyczności.
Objawy kliniczne występują przy dawce teobrominy powyżej 20 mg/kg i obejmują wymioty, biegunkę, tachykardię, hipertermię, nadciśnienie, arytmie, sztywność mięśni, ataksję, drgawki, a nawet śpiączkę, natomiast część psów może nie manifestować żadnych z wymienionych objawów. Najczęstszym objawem w badaniu klinicznym jest częstoskurcz spowodowany sympatykomimetycznym działaniem metyloksantyn.
Nieprawidłowości w badaniu biochemicznym obejmują hiperlaktatemię, hipokaliemię, hiperglikemię oraz zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej (ALT) i asparaginianowej (AST). Uważa się, że 50 % psów umiera po spożyciu 100-200 mg/kg teobrominy.
Okres półtrwania teobrominy w osoczu u psów wynosi 17.5 godziny, więc jest znacznie dłuższy niż u ludzi, który średnio wynosi ok. 8 godzin, co tłumaczy predyspozycje psów do zatrucia. U kotów toksyczna dawka kofeiny i teobrominy jest mniejsza w porównaniu do psów, jednak zatrucia występuj u kotów bardzo rzadko ze względu na ich specyficzne upodobania żywieniowe. Rodzaj i ilość spożytej czekolady oraz czas, który upłynął od spożycia są ważnymi czynnikami prognostycznymi, które należy brać pod uwagę w ustalaniu terapii.
1. Weingart, C.; Hartmann, A.; Kohn, B. Chocolate Ingestion in Dogs: 156 Events (2015-2019). J Small Anim Pract 2021, 62, 979–983, doi:10.1111/jsap.13329.
2. https://www.msdvetmanual.com/multimedia/clinical-calculator/chocolate-toxicity-calculator
