Aktualności / Mikrobiologia weterynaryjna

17 lip
2023

Mikrobiologia weterynaryjna

Analiza lekowrażliwości

Lekowrażliwość to ocena in vitro aktywności leku przeciwdrobnoustrojowego (antybiotyku) i wyznaczenie stężenia, przy którym zastosowany lek hamuje wzrost określonego szczepu mikroorganizmów. Wynik badania lekowrażliwości pozwala określić prawdopodobieństwo skuteczności zastosowanej terapii in vivo.

Międzynarodowe standardy oznaczania lekowrażliwości wyznaczają:

Clinical and Laboratory Standard Institute (CLSI) - amerykańska organizacja, określająca zalecenia kliniczne oparte o parametry farmakodynamiczne i farmakokinetyczne poszczególnych leków (www.clsi.org);
European Committee for Antimicrobial (EUCAST) określa kliniczne punkty Susceptibility Testing graniczne, będące wyznacznikiem klinicznej skuteczności leku oraz epidemiologiczne wartości graniczne, spełniające rolę wskaźników pojawiania się mechanizmów oporności (www.eucast.org).

Stosuje się kilka metod oznaczania lekowrażliwości:

Metoda dyfuzyjno-krążkowa - oparta na dyfuzji antybiotyku zawartego w krążku do podłoża. Antybiotyk dyfunduje promieniście, tworząc gradient stężeń. Największa jego koncentracja występuje przy brzegach krążka i spada wraz z odległością od krążka. Wielkość strefy zahamowania wzrostu bakterii jest wprost proporcjonalna do stopnia wrażliwości bakterii na antybiotyk – im większa jest stref zahamowania, tym bakteria jest bardziej wrażliwa.
Metoda rozcieńczeń - pozwala na określenie minimalnego stężenia antybiotyku (MIC – minimum inhibitory concetration) hamującego wzrost bakterii. Seryjne rozcieńczenia antybiotyku przygotowuje się w podłożu płynnym, do którego następnie dodaje się inoculum bakteryjne i inkubuje. Określa się hamowanie wzrostu bakterii na 2 lub 3 stężenia krytyczne (ang. breakpoint – wartość graniczna - określona wartość MIC lub wartość strefy zahamowania wzrostu antybiotykiem, kwalifikująca szczep jako: S, I, R) dla stopni wrażliwości S, 1, R. Metoda ta najczęściej wykonywana na płytkach titracyjnych i mikrotitracyjnych (metoda mikrorozcieńczeń). Odczyt jest wizualny (kolor/zmętnienie) lub automatyczny (fluorescencja).
Metoda z zastosowaniem pasków z gradientem stężeń łączy metodę dyfuzyjną z metodą rozcieńczeń. Paski są nasączone antybiotykiem w gradiencie stężeń. Na powierzchni paska znajduje się podziałka z kolejnymi stężeniami antybiotyku. Określamy wartość MIC na podstawie odczytu stężenia z podziałki w miejscu, w którym brzeg strefy zahamowania wzrostu przecina się z paskiem. Pojedyncze kolonie i podrost w obrębie strefy zahamowania należy traktować jako oporność na dane stężenie antybiotyku.

Precyzja i dokładność metod oznaczania lekowrażliwości powinny być monitorowane w celu wykrywania i korygowania ewentualnych błędów. Dla przeprowadzenia kontroli jakości podłóż i krążków konieczne jest użycie szczepów wzorcowych. Rekomendacje EUCAST i CLSI podają oczekiwane wartości dla stref zahamowania wzrostu dla poszczególnych antybiotyków i szczepów.

MANUALNA ANALIZA LEKOWRAŻLIWOŚCI