Aktualności

Biochemia krwi i panel cukrzycowy – badania, na które pacjenci zgłaszają się sami

Dbanie o zdrowie i kondycję cieszą się obecnie dużą popularnością, dlatego pacjenci, jeszcze zanim umówią się na wizytę lekarską, sami zgłaszają się do laboratoriów. Poza standardową morfologią wielu z nich decyduje się na kompleksowe badania biochemiczne krwi oraz wykonanie panelu cukrzycowego. Taka diagnostyka może obejmować wiele wskaźników, co zależy od laboratoriów i odczynników, jakimi one dysponują. Pacjenci nie chcą jednak tracić czasu i wybierają szerokie pakiety badań – przedstawiamy, które z nich wykonuje się dziś najczęściej.

Biochemia krwi – co to jest?

Jest to badanie polegające na analizie składników osocza. W tym celu odseparowuje się je z pobranego od pacjenta materiału metodą wirowania i z wykorzystaniem wirówki. Wyniki tego szybkiego badania są cenne dla lekarzy, gdyż informują ich o stanie poszczególnych narządów pacjenta. Podczas badań biochemicznych krwi próbkę pobraną od pacjenta analizuje się pod kątem stężenia:

• elektrolitów,

• enzymów,

• hormonów, 

• białek,

• pierwiastków śladowych,

• produktów ubocznych przemiany materii – np. bilirubiny.

Badania biochemiczne to zwykle pierwszy krok do tego, aby lekarz mógł postawić diagnozę. To także na tyle prosta i szybka diagnostyka, że pacjenci chętnie sami, bez zaleceń lekarskich, poddają się jej w laboratoriach.

Badania biochemiczne krwi – dlaczego są tak popularne wśród pacjentów laboratoriów?

To, co i w jakiej ilości znajduje się w osoczu krwi, daje rzetelną wiedzę na temat stanu organizmu. Dziś osoby troszczące się o siebie to świadomi pacjenci, którzy decydują się na badania, gdyż:

• zdają sobie sprawę z tego, jak istotna jest rutynowa diagnostyka laboratoryjna. Chcą trzymać rękę na pulsie i mieć pewność, że w ich organizmie nie rozwija się stan chorobowy, który jeszcze nie daje objawów;
• wiedzą, że pojawienie się u lekarza już z wynikami biochemii w ręce może przyspieszyć proces leczenia i powrót do zdrowia. Z tego powodu, mimo że planują konsultację ze specjalistą, wcześniej na własną rękę wykonują badania laboratoryjne krwi;
• ich cena nie jest wysoka – oczywiście w zależności od ich zakresu i od cennika danego laboratorium. Badania laboratoryjne, w tym biochemia krwi, są zdecydowanie mniej kosztowne niż diagnostyka obrazowa. Z tego powodu pacjenci kontrolujący swój stan zdrowia nie odczuwają dotkliwie wydatków związanych z analizą próbki krwi.

Biochemia – badanie nie tylko dla chorych

Badania biochemiczne krwi to diagnostyka dla tych, którzy chcą świadomie zadbać o swoje zdrowie. W laboratorium warto stworzyć pakiety diagnostyczne nie tylko dla chorych czy podejrzewających u siebie choroby, ale też np.:

• dla sportowców – badania biochemiczne pozwalają ocenić, czy organizm i jego poszczególne narządy nie są zbyt obciążone przez intensywne treningi. Np. badanie ilości ferrytyny we krwi to sposób na to, aby dowiedzieć się, jak ciało sportowca znosi wysiłek fizyczny. Natomiast analiza ilości magnezu pozwala ocenić, czy jest go na tyle dużo, aby mięśnie pacjenta mogły prawidłowo funkcjonować;
• dla wegan i wegetarian – rozpoczęcie diety bezmięsnej to wyzwanie dla organizmu. Badania biochemiczne krwi dla jaroszy mogą pomóc stwierdzić, czy nowy sposób żywienia nie przełożył się negatywnie na stan organizmu. Takie badania dla wegan i wegetarian powinny obejmować m.in. kontrolę ilości żelaza we krwi.

Pacjenci chętnie wykonują komplety badań biochemicznych stworzone z myślą o ich wieku. Są to np. pakiety diagnostyczne dla seniorów, osób po 30. czy 40. roku życia, ale także dla nastolatków.

Biochemia – badania zlecone przez lekarza

Ze względu na dostępność i szybkość uzyskania wyników badania biochemiczne krwi są narzędziem najczęściej wybieranym przez lekarzy chcących rozpocząć diagnostykę chorób. Zaleca się je w różnych przypadkach, m.in. gdy:

• pacjent skarży się na ogólne osłabienia organizmu;
• lekarz podejrzewa zaburzenia hormonalne, a w tym nieprawidłową pracę tarczycy;
• u pacjenta występują objawy charakterystyczne dla anemii – np. bladość powłok skórnych i męczliwość;
• pacjentowi dolegają obrzęki i skurcze mięśni – badanie biochemiczne może potwierdzić wstępną diagnozę zaburzeń elektrolitowych;
• lekarz chce rozpocząć diagnostykę w kierunku cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy.

Co może obejmować badanie biochemiczne krwi?

Badania biochemiczne to diagnostyka o szerokim zakresie. Przyjęło się, że w podstawowej wersji, obejmuje ona:

• lipidogram (badanie ilości cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL oraz trójglicerydów);
• badania ilości elektrolitów we krwi, czyli oznaczanie potasu, sodu, wapnia, magnezu w pobranej próbce;
• badanie ilości glukozy w krwi.

Świadomi pacjenci często chcą pogłębić diagnostykę laboratoryjną. Z tego względu warto móc zaproponować im badania biochemiczne podzielone na pakiety, np.:

• profil wątrobowy, w ramach którego oznacza się m.in. ilość aminotransferazy alaninowej;
• profil nerkowy, który polega na oznaczeniu mocznika, kreatyniny oraz białka całkowitego i kwasu moczowego we krwi;
• profil tarczycowy polegający na oznaczeniu we krwi TSH, trójjodotyroniny T3 oraz tyroksyny T4 oraz i fT3 i fT4.

Kiedy wykonuje się panel cukrzycowy?

Panel cukrzycowy to rodzaj badań biochemicznych połączonych z oznaczeniem hemoglobiny glikowanej – takiej, do której przyłączyły się cząsteczki glukozy. Obejmuje on też:

• lipidogram,
• badanie stężenie glukozy we krwi.

Laboratorium, tworząc ofertę dla cukrzyków oraz osób, u których podejrzewa się tę chorobę, powinno uzupełnić panel cukrzycowy również o badanie moczu. Jest to konieczne, gdyż choroba ta często powoduje nieprawidłowo funkcjonowanie nerek i układu moczowego.

Panel cukrzycowy i biochemia krwi – co powinien wiedzieć pacjent przed badaniem?

Pacjent, który skontaktuje się z laboratorium, musi zostać poinformowany o tym, jak przygotować się do badania biochemicznego krwi, aby jego wynik był dokładny i wiarygodny. Należy zalecić mu, aby zgłosił się na pobranie próbki na czczo (najwcześniej 8 godzin po ostatnim posiłku) i rano. Trzeba także poinformować go, aby przed badaniem nie wykonywał intensywnego wysiłku fizycznego.

Im szerszy zakres badań biochemicznych będzie proponować laboratorium, tym więcej pacjentów będzie zgłaszać się na pobranie próbki krwi. Warto też stworzyć pakiety diagnostyczne przeznaczone dla osób w różnym wieku, prowadzących aktywny tryb życia czy dla kobiet w ciąży.