2024
Panel wątrobowy w diagnostyce schorzeń wątroby
Diagnostyka wątroby i dróg żółciowych polega między innymi na wykonaniu panelu i profilu wątrobowego. Te badania pozwalają na określenie parametrów stanów tych narządów i tego, czy rzeczywiście spełniają one swoje funkcje. Tylko za pomocą odpowiednich testów można stwierdzić choroby autoimmunologiczne powodujące schorzenia oraz uszkodzenia wątroby. Dlaczego pacjenci są tak często kierowani na panel wątrobowy? Wyjaśniamy.
Panel wątrobowy pełny – co obejmuje?
Panel wątrobowy to badanie, do którego przeprowadzenia potrzebne są specjalne odczynniki (umieszczone na płytce) i próbka krwi pacjenta. Pozwala ono określić, czy znajdują się w niej konkretne przeciwciała:
- ANA, czyli przeciwciała przeciwjądrowe – ich obecność w krwi pacjenta może wskazywać na autoimmunizacyjne zapalenie wątroby, toczeń rumieniowaty układowy, toczeń indukowany lekami, mieszaną chorobę tkanki łącznej i autoimmunizacyjne zapalenie wątroby;
- ASMA – to przeciwciała przeciw mięśniom gładkim, przeciwaktynowe, które są obecne w próbce krwi u pacjentów chorujących m.in. na marskość i przewlekłe aktywne zapalenie wątroby (WZW);
- AMA – to przeciwciała przeciwmitochondrialne, które pojawiają się w przebiegu marskości żółciowej i autoimmunologicznego zapalenie wątroby. Ich obecność w krwi pacjenta ocenia się także podczas leczenia tych chorób, aby stwierdzić skuteczność farmakoterapii;
- LKM – to przeciwciała przeciw mikrosomom nerki i wątroby. Ich wykrycie jest przydatne w diagnostyce autoimmunizacyjnego zapalenia wątroby typu II.
Profil wątrobowy i panel wątrobowy – pełny pakiet badań na wątrobę
Profil wątrobowy, w odróżnieniu od panelu, umożliwia sprawdzenie funkcji wątroby pod kątem tego, ile wytwarza ona:
- albumin (ALB);
- fosfatazy alkalicznej (ALP);
- aminotransferazy alaninowej (ALT);
- aminotransferazy asparaginianowej (AST);
- bilirubiny (BIL-T);
- gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP).
Jacy pacjenci zgłaszają się na wykonanie profilu i panelu wątrobowego?
Takie badania przeprowadza się u pacjentów, którym dolegają bóle brzucha, szybkie męczenie się mięśni i u których pojawiło się wodobrzusze. Lekarze kierują w tym celu do laboratoriów osoby, u których występuje zażółcenie skóry, utrata apetytu, nudności i wymioty oraz ciemny mocz. Bywa też, że profil wątrobowy musi być wykonany u osób, u których dłużej utrzymują się objawy grypopodobne (bóle mięśni i gorączka), a także zwiększenie obwodu brzucha.
Panel czy profil wątrobowy?
Najlepiej, aby to lekarz ocenił, które z tych badań będzie odpowiednie dla danego pacjenta. Specjalista kieruje do diagnostyki laboratoryjnej dopiero po wywiadzie z chorym. Przeprowadza też badanie fizykalne, a dopiero następnie stwierdza, czy choremu potrzebny jest:
- profil wątrobowy – diagnostyka laboratoryjna pozwalająca wykluczyć uszkodzenie wątroby np. na skutek zatrucia pokarmowego lub nadmiernego spożywania alkoholu;
- panel wątrobowy – specjalistyczny zestaw badań, za pomocą których możliwe jest diagnozowanie autoimmunologicznych chorób wątroby. Będą o nich świadczyć konkretne przeciwciała w surowicy krwi. To badania jest wykonywane np. wtedy, gdy wyniki profilu wątrobowego nie wyjaśniają w pełni objawów pacjenta.
Panel i profil wątrobowy – przygotowanie pacjenta i wyniki
Przed badaniem należy poinformować pacjenta, że musi przyjść do laboratorium na czczo. Jednak bezpośrednio przed pobraniem materiału powinien wypić szklankę wody. W laboratorium jego krew jest sprawdzana za pomocą specjalnej kasetki z suchymi i ciekłymi odczynnikami. Umożliwia ona wykrycie przeciwciał (świadczących o chorobach autoimmunologicznych) i enzymów wątrobowych (m.in. ALB, ALT czy GGTP). Dzięki wykorzystaniu czułych odczynników wynik badań (który przedstawia się pacjentowi zwykle do 12 dni od pobrania próbki) pokazuje każde odstępstwo od normy.
Panel wątrobowy – cena
Cena wykonania badania wątroby jest uzależniona od dwóch czynników. Po pierwsze, zależy od laboratorium, a po drugie – od zakresu diagnostyki. Jednak pacjenci mimo kosztów często wykonują te badania na własną rękę, gdyż pozwalają one dokładnie ocenić stan wątroby. Cena badania może się wahać od kilkudziesięciu do nawet ponad 300 zł. Lekarze zlecają także taką diagnostyką laboratoryjną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego pacjenta – oznacza to brak kosztów dla ubezpieczonych chorych.
Alternatywą dla badań w laboratoriach może być test wątrobowy do samokontroli. Za jego pomocą osoba chcąca skontrolować swoje zdrowie może w warunkach domowych samodzielnie sprawdzić poziom enzymów wątrobowych – ALT i AST. Materiałem do takiego badania jest krew z palca. Atutem tych testów jest szybki wynik, który pojawia się już po 10 minutach.
Panel wątrobowy – interpretacja wyników
Interpretacją zarówno poziomu enzymów, jak i przeciwciał w surowicy krwi powinien zająć się lekarz. Pacjentów cieszy panel wątrobowy ujemny potwierdzający, że w próbce krwi poddanej badaniom nie wykryto przeciwciał chorobowych.
Terminem „panel wątrobowy” określa się zarówno przeznaczoną do analizy krwi płytkę z odczynnikami, jak i samo badanie przeciwciał w jej surowicy. Taka diagnostyka pozwala poznać kondycję wątroby, a także możliwie najszybciej pomóc zdiagnozować jej chorobę autoimmunologiczną. Oznacza to wdrożenie odpowiedniego leczenia, tak aby pomóc pacjentowi wrócić do zdrowia i łagodzić objawy jego schorzenia.
