2024
Jądrzaste krwinki czerwone – NRBC
W trakcie badań laboratoryjnych określa się liczbę różnych rodzajów krwinek. Wśród nich można wyróżnić NRBC, które są często mylone z limfocytami. Czym dokładnie są jądrzaste krwinki czerwone? Jaką rolę odgrywają w badaniach laboratoryjnych?
NRBC – co to jest?
Jądrzaste krwinki czerwone (ang. nucleated red blood cells, NRBC) to niedojrzałe formy erytrocytów, które znajdują się m.in. we krwi płodów. Zdarza się jednak, że obserwuje się je również u niektórych osób dorosłych. Ich obecność w tym wieku może wskazywać na poważne choroby.
Badanie NRBC w morfologii jest więc wykorzystywane do celów diagnostycznych. Obecność tych krwinek w pobranej próbce najczęściej świadczy o zaburzeniach szpiku kostnego. Badanie laboratoryjne to pierwszy krok, na którego podstawie można prowadzić znacznie bardziej pogłębioną diagnostykę i szukać przyczyn tego stanu.
Normy parametru NRBC
Czy NRBC może być za niskie? W krwi zdrowego, dorosłego człowieka nie powinno być ani jednej krwinki tego typu. Obecność nawet minimalnej liczby erytroblastów jest sygnałem, że w organizmie doszło do uszkodzenia bariery krew-szpik. Podwyższone NRBC można wykryć też w pierwszym tygodniu życia noworodka – wówczas nie ma powodu do niepokoju.
Podwyższone NRBC u dorosłych może świadczyć o takich chorobach jak np.:
- ostre epizody hemolityczne,
- ciężka hipoksja,
- hematologiczne nowotwory złośliwe (białaczki, chłoniaki, zespoły mielodysplastyczne),
- zespół talasemii,
- przerzuty guzów litych do szpiku kostnego,
- hematopoeza pozaszpikowa,
- sepsa lub intensywne krwotoki.
W przypadku dzieci podwyższone NRBC często jest też związane z wcześniactwem, zapaleniem jelit, niedokrwistością lub dysplazją oskrzelowo-płucną. Podczas analizy wyników bierze się pod uwagę również inne parametry morfologii, które dają pełniejszy obraz stanu organizmu pacjenta. Zwykle po wykryciu podwyższonego NRBC konieczne jest więc przeprowadzenie dalszej, dokładniejszej diagnostyki.
Leczenie podwyższonego NRBC
Po wykryciu zbyt wysokiego poziomu NRBC (w przypadku dorosłych większego niż 0) planuje się leczenie. Jego przebieg zależy od przyczyny, która spowodowała wzrost tego parametru. W przypadku niedokrwistości często wdraża się suplementację witaminy B12 lub kwasu foliowego. Jeśli chodzi o nowotwory, leczenie jest znacznie bardziej skomplikowane i nie zawsze skuteczne (radioterapia, chemioterapia).
Zliczanie NRBC w badaniach laboratoryjnych
Krwinki NRBC mają rozmiar i jądra podobne do limfocytów, dlatego często są mylone przez analizatory hematologiczne. Skutkuje to nieprawidłowym określeniem liczby leukocytów i limfocytów w próbce. Wówczas jest ona oznaczana flagą do analizy mikroskopowej i konieczne jest ręczne zliczenie NRBC w rozmazie krwi. Taka operacja jest nie tylko czasochłonna, ale też generuje duże koszty.
Zdarza się również, że NRBC są błędnie traktowane jako limfocyty, a więc nie dochodzi do ich wykrycia w próbce. Następuje to w sytuacji, gdy badana substancja nie została oznaczona flagą i nie była sprawdzana drugi raz w ramach analizy mikroskopowej. Skutkuje to nieprawidłowymi wynikami i problemami z diagnostyką chorób.
Ryzyko nieprawidłowego określenia liczby NRBC i jego skutki
Trudność określania dokładnej liczby krwinek NRBC z wykorzystaniem standardowych metod może nieść za sobą poważne konsekwencje. Nieprawidłowe wyniki badań, uzyskiwane np. poprzez niewykluczenie fałszywie wysokich wartości WBC, mogą prowadzić do nieodpowiedniego rozpoznania choroby. Skutkuje to następnie wdrożeniem złej metody leczenia i nadmiernego, często niepotrzebnego obciążania organizmu.
Nowoczesne metody określania liczby NRBC
Obecnie w wielu laboratoriach korzysta się ze specjalistycznych analizatorów, które pozwalają na skuteczne zliczanie NRBC. Umożliwiają one określanie zarówno małych, jak i dużych zawartości tych krwinek. To ważne, ponieważ w próbkach pobieranych od dorosłych nawet najmniejsza liczba NRBC może świadczyć o poważnej chorobie. U noworodków konieczna jest natomiast korekta liczby WBC, którą można przeprowadzić przy użyciu tej metody.
Współczesne analizatory wykorzystują specjalne odczynniki do oznaczania NRBC. Wyróżniają one rzeczywiste komórki, zamiast szacować ich liczbę. Dzięki temu nie ma konieczności późniejszego przeprowadzania analizy mikroskopowej. Proces ten jest szybki i tani.
Ostateczny wynik jest podawany w procentach na 100 WBC i liczbowo na konkretną objętość próbki.
Gdzie najczęściej wykonuje się badania NRBC?
Badania NRBC w ramach morfologii są wykonywane przede wszystkim u pacjentów oddziałów pediatrycznych i neonatologicznych. Przeprowadza się je u noworodków i niemowląt. W przypadku dzieci tych komórek jest bardzo dużo – do nawet 100 NRBC/100 WBC.
NRBC zlicza się też w próbkach pobranych od osób dorosłych, u których istnieje podejrzenie niedokrwistości sierpowatokrwinkowej lub talasemii. To ważny element diagnostyki różnicowej. Pozwala na określenie, czy u danego pacjenta istnieje konieczność przetoczenia krwi.
Badanie NRBC często jest też potrzebne u osób przebywających na oddziałach intensywnej terapii. Pozwala ono bowiem na wyróżnienie pacjentów, którzy mają szczególnie obciążony układ krwiotwórczy. Wysokie NRBC często świadczy o ciężkich zakażeniach, hipoksji lub ostrych krwotokach.
Odpowiednio wcześnie wykonane badanie NRBC pozwala na określenie, czy dany pacjent wymaga specjalnej uwagi i leczenia. Daje też większą szansę na wyleczenie lub zapobieganie rozwojowi choroby.
